سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش مرکز اطلاع رسانی سازمان منابع طبیعی از آتیه آنلاین، مسعود منصور، رئیس سازمان منابع‌ طبیعی و آبخیزداری در نشست خبری به مناسب آغاز هفته منابع‌ طبیعی که در محل این سازمان برگزار شد، بیان کرد: در کشور بر اساس آمار به روز شده ۱۴.۳ میلیون هکتار جنگل، ۲.۳ میلیون هکتار بیشه‌زار و درختزار و ۳۲ میلیون هکتار اراضی در معرض بیابانی شدن وجود دارد.
وی افزود: ما کشوری خشک و نیمه خشک هستیم. متوسط بارندگی کشور یک سوم متوسط جهانی است و میزان تبخیر بیش از سه برابر متوسط جهانی است. ایران کشوری با پوشش کم جنگل است و سرانه جنگل کشور یک سوم متوسط جهانی است.
رئیس سازمان منابع‌ طبیعی بیان کرد: فرسایش آبی در کشور بر اساس پژوهش‌های انجام شده، سالانه ۱۵.۴ تن در هکتار است. قریب به ۲۵۰ میلیون متر مکعب حجم رسوباتی است که در اثر فرسایش وارد دریاچه سدهای کشور وارد می‌شود.
وی افزود: جنگل‌های ما در معرض تهدیدهای متعددی قرار دارد. بحث حریق، آفات و بیماری‌ها، قطع درخت و قاچاق چوب، تولید زغال و قطع درخت با هدف توسعه اراضی و تصرف در کمین جنگل‌های ما قرار دارد.
به گفته منصور در حال حاضر ۷۰ میلیون واحد دامی در مراتع کشور تعلیف می‌کنند که دو برابر ظرفیت مجاز استفاده از مراتع است.
وی ادامه داد: نزدیک به ۲۷ میلیون هکتار عرصه کشور در پهنه سیل‌خیز قرار دارد که ۴۵۰ شهر و هشت هزار و ۲۶۰ روستا و آبادی را در معرض تهدید قرار می‌دهد. در ۲۰ سال اخیر متوسط خسارت سیلاب در کشور، بیش از ۴۰۰ میلیارد ریال بوده است.
رئیس سازمان منابع‌ طبیعی و آبخیزداری بیان کرد: از ۴۰ هزار و ۴۰۰ رشته قنات در کشور، ۵۰ تا ۶۰ درصد در معرض کم آبی و خشک شدن است که با اقدامات سازمان بخشی از این قنات‌ها احیا شده‌اند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد: آنچه به عنوان اشکال در قالب آرای قضایی یا کمیسیون‌های مربوطه رد می‌شود، حداکثر یک تا یک و نیم درصد تشخیص ما را شامل می‌شود، خیلی درست نیست که عملکرد مناسب سازمان نادیده گرفته شود و صرفا سازمان را از این منظر نگاه کنیم.
منصور عنوان کرد: معتقدیم مسایل کشور را می‌توان حل کرد و آسیب‌ها را حل کرد. برای حل مشکلات نیاز به هم‌افزایی عموم مردم داریم. باید مطالبه‌گری بیشتر شود. امروز توجه به منابع پایه با تلاش رسانه‌ها جزء مطالبات عمومی است.
وی ادامه داد: برای حل مسایل منابع‌ طبیعی باید رویکرد مسئولین در هر سه قوه همخوان باشد تا متضمن حفظ این منابع باشد. ۵۰ درصد دشت‌های ما در معرض فرونشست از ۱۰ تا ۳۰ سانتیمتر هستند. باید به این مسایل در تصمیم‌سازی‌ها توجه کرد.
رئیس سازمان منابع‌ طبیعی گفت: با انجام آبخیزداری میزان فرسایش از ۱۵.۴ میلیون تن کاهش یافته و به قریب ۹ تن در هکتار این عدد را کاهش داده‌ایم. آبخیزداری ۵۰۰ تا هزار متر مکعب آب به داخل زمین نفوذ می‌دهد و ۷۰ درصد خسارت سیلاب را کاهش می‌دهد.
وی افزود: با اجرای عملیات آبخیزداری، دبی قنوات و چشمه‌ها یک تا سه برابر افزایش می‌یابد. حدود ۹ هزار و ۸۰۰ قنات احیا شده و در برخی نقاط کشور، مهاجرت معکوس رخ داده است.
منصور بیان کرد: ریزگردها استان‌های غربی و جنوب غربی را متاثر کرده است. ریزگردها تنفس را مشکل می‌کند. هر هکتار جنگل دو نیم تن اکسیژن تولید می‌کند. ۱۵۰۰ متر مکعب آب سبز تولید می‌کند. در عرصه جنگلی ۴۰ برابر نسبت به عرصه غیر جنگلی نفوذ آب بیشتر است و هر هکتار زراعت چوب امکان تولید ۳۰۰ تن چوب فراهم کرده و برای پنج نفر اشتغال مستقیم به ازای هر هکتار ایجاد می‌کند.

**نقش مراتع در تامین امنیت غذایی
رئیس سازمان منابع‌طبیعی افزود: در حال حاضر در مرتع بیش از ۹۶۰ هزار خانوار با دامشان ارتزاق می‌کنند. با توجه به وجود ۷۰ میلیون واحد دامی در مرتع، این اکوسیستم نقش مهمی در تولید پروتئین دارد. ۱۰ و نیم میلیون تن علوفه در مراتع تولید می‌شود و ارزش میزان علوفه تولیدی این مراتع ۱۴۴ هزار میلیارد ریال است.
وی ادامه داد: بحث نهاده‌های دامی یکی از دغدغه‌های مهم این روزها است. اگر این میزان علوفه تولید نشود؛ ببینید چه اتفاقی در تامین علوفه دام کشور رخ می‌دهد. هزاران گونه گیاهی در مراتع رشد می‌کند و بسیاری از آنها واجد تعریف گونه‌های دارویی و صنعتی است اما متاسفانه سالانه دو هزار تن از گیاهان دارویی کشور خام صادر می‌شود.
منصور اضافه کرد: بسیاری از این محصولات در خارج فرآوری می‌شود و با ارزبری به داخل کشور باز می‌گردد. مرتع اثر مهمی بر کاهش فرسایش داشته و هر هکتار مرتع ۴ تن در هکتار فرسایش را کاهش می‌دهد.
وی بیان کرد: سالانه سه هزار میلیارد تومان خسارت عرصه‌های بیابانی، ریزگردها، فرسایش و حرکت شن‌های روان است. وقتی عملیات بیابان‌زدایی انجام می‌شود و عرصه‌های بحرانی تثبیت می‌شود، درصد قابل توجهی از خسارت را کاهش می‌دهد.
رئیس سازمان منابع‌طبیعی گفت: اگر دنبال امنیت زیستی و امنیت غذایی هستیم؛ باید درجهت حفظ این منابع خدادادی و احیا و توسعه آن گام برداریم.
وی به تشریح رویکردهای سازمان منابع‌طبیعی در حوزه مدیریتی این مجموعه پرداخت و گفت: طبق قانون حفاظت و بهره‌برداری باید عرصه‌های طبیعی در قالب طرح و برنامه فنی مدیریت شود. تلاش کردیم برای ۱۴ میلیون هکتار جنگل، به همراه مرتع و بیابان طرح مدیریتی تهیه کنیم.
منصور افزود: استفاده از مشارکت مردم، نهادها، خیرین و دستگاه‌ها برای اجرای وظایف چهارگانه ما یکی دیگر از رویکردهای سازمان است.
وی ادامه داد: تقویت ساختار و بنیان حفاظتی سازمان، امنیت شغلی نیروها، جلب حمایت‌های قضایی لازم در زمان کشف، تعقیب و مبارزه با تخلفات دیگر رویکرد سازمان است.
رئیس سازمان منابع طبیعی بیان کرد: ما در بخش مرتع، اجرای مرتعداری تلفیقی را در دستور کار داریم. برای این منظور به کشت گیاهان دارویی پرداختیم.
وی ادامه داد: جنگل هیرکانی نیازمند دو طرح بود. متاسفانه در تدوین این طرح یک توقف سه ساله داشتیم. برای بیش از یک میلیون صد هزار هکتار عرصه جنگلی هیرکانی طرح‌های مدیریت فنی و حفاظتی تکمیل شد. این طرح در ادارات کل حوضه به حوضه پیگیری می‌شود. برای ۴۷۰ هزار هکتار طرح نیمه تفصیلی مدیریت اجرایی پایدار اجرا شد.
منصور بیان کرد: بعد از دو دهه نقشه پوشش گیاهی کشور با استفاده از نقشه تصویر هوایی ۲۰۱۹ به روز شد. قبلا یک نقشه به کمک تصاویر لندست سال ۲۰۱۰ تهیه کرده بودیم که مقیاسش متفاوت بود. نقشه جدید تصاویر به روزتری دارد و مقیاسش بزرگتر از مقیاس قبلی است.
وی ادامه داد: قانون حفاظت و حمایت ما را مکلف کرد ذخیره گاه جنگلی شناسایی کنیم. از سال ۷۲ تا ۹۸، ۴۰۰ هزار هکتار ذخیره گاه بر اساس گونه های تعیین شده در قانون شناسایی کردیم. در این دو ساله سطح ذخیره گاه‌های جنگلی به ۶۰۰ هزار هکتار رسیده است.
رئیس سازمان منابع‌طبیعی عنوان کرد: دو و نیم میلیون هکتار عرصه‌ها را با کارهای آبخیزداری و بیابان‌زدایی تحت پوشش قرار می‌دهیم. هشت سامانه طراحی و راه ‌اندازی شد که تمام فرایندهای ما توسط این سامانه پیگیری می‌شود.
وی اضافه کرد: برای زراعت چوب یک هدف‌گذاری ۴۰ هزار هکتاری انجام شده است و در دو سال اخیر بیش از ۶۰ هزار هکتار زراعت چوب در اراضی غیر ملی انجام می‌شود. بخش عمده آب مورد نیاز این زراعت چوب هم از پساب‌ها و آبهای غیر متعارف است.
لازم به یادآوری است: هفته منابع طبیعی امسال با شعار «ایران سرسبز ایران قوی همه با هم جهاد برای حفظ و احیای منابع طبیعی» از ۱۵ اسفند به مدت یک هفته برگزار خواهد شد.